Transformatie van jeugdzorg in Zuid-Limburg
Uitdaging
In de jeugdhulp is goed georganiseerde samenwerking essentieel, aangezien (jeugd)problematiek vaak de grenzen van individuele organisaties overstijgt. In Zuid-Limburg startten acht zorgaanbieders een beweging om proactief de dialoog aan te gaan met gemeenten over jeugdhulp. Het doel was om een visie te ontwikkelen waarin iedere Zuid-Limburgse jongere, samen met zijn of haar omgeving, kan rekenen op passende ondersteuning en zorg, ongeacht de gemeente of zorgaanbieder. Om deze visie in co-creatie te realiseren, wilden de initiatiefnemers toekomstbestendige en gelijkwaardige samenwerkingen creëren en daarmee ook andere gemeenten in de regio inspireren.
Aanpak
Elemental werd gevraagd om deze samenwerking te faciliteren, gelijkwaardigheid tussen de partijen op te bouwen en de visie verder te concretiseren. We gebruikten hiervoor de principes van een open ecosysteem, waarbij organisaties vrij konden in- en uitstappen, gedreven door hun geloof in en bijdrage aan de beweging. Het traject was gericht op het faciliteren van gesprekken tussen hulp- en zorgaanbieders, jeugdigen, ouders, scholen en gemeenten.
Daarnaast hanteerden we de divergeer- en convergeerprincipes uit de ontwerpmethodiek. We divergeerden om zoveel mogelijk pijnpunten en oplossingen te verkennen, waarbij organisaties inzicht kregen in elkaars werkwijze. Vervolgens convergeren we om de belangrijkste pijnpunten en bijpassende oplossingen te prioriteren. Dit gezamenlijke besluitvormingsproces versterkte de verbondenheid tussen de deelnemers.
Het traject bestond uit verschillende sessies, waaronder gezamenlijke werksessies, asynchrone werkopdrachten en estafette werksessies. Elke sessie had een specifiek doel, aansluitend bij de principes van het open ecosysteem. Tijdens estafettesessies werden de resultaten van werksessies door kleinere groepen van ongeveer 10 deelnemers geconsolideerd en afgerond.
Resultaat
Het traject resulteerde in een conceptuele uitwerking van de samenwerking, vastgelegd in een blueprint, storyboard, intentieverklaring en actieplan. De blueprint beschrijft de samenwerking, inclusief besluitvorming, interacties en waardeverdeling, evenals de randvoorwaarden voor succes, zoals passend leiderschap en stimulerende KPI’s. Deze blueprint zal in de loop van de tijd verder worden verfijnd op basis van inzichten uit de samenwerking.
De vorming van deze nieuwe samenwerkingsstructuur is niet over één nacht ijs gegaan. We hebben met elkaar de basis gelegd voor gezamenlijke hulpverlening en het proces afgesloten met de ondertekening van een intentieverklaring. Dit stelt de organisaties in staat om de samenwerking verder te ontwikkelen en te implementeren in de volgende fase.
Zoals een van de initiatiefnemers op LinkedIn aangaf, hopen we met deze samenwerkingsvorm kortere wachtlijsten te bereiken, minder uithuisplaatsingen, minder behoefte aan hooggespecialiseerde jeugdhulp en meer eerstelijnsoplossingen. Dit zal leiden tot snellere toegang tot de juiste zorg op de juiste plek en op de lange termijn lagere zorgkosten. Wij zijn er trots op dat we hieraan hebben mogen bijdragen, want dit is de impact waarvoor we het doen.