Bekijk je probleem eens van de andere kant

BEKIJK HET PROBLEEM OOK EENS VAN DE ANDERE KANT

Wat doe jij als het niet lekker loopt in het team, het omzetdoel maar niet wordt bereikt of het aantal klachten maar niet afneemt? Wat doe je – met andere woorden – als je een probleem tegenkomt? Grote kans dat je op zoek gaat naar de oorzaken van het probleem. En dat is niet zo gek. We zijn opgevoed met het idee dat het goed analyseren en begrijpen van een probleem noodzakelijk is om tot een goede oplossing te komen. We vragen 5 keer waarom en speuren naar grondoorzaken. Vaak wordt dan het beeld voorgeschoteld van een lekke band. Je kunt je richten op het directe probleem, en de band plakken, maar hiermee heb je niet de dieper liggende oorzaak, glas op de weg, opgelost. Geen speld tussen te krijgen natuurlijk.

Maar zitten onze lastige problemen echt zo in elkaar? Kan ik door heel lang studeren ontdekken waarom het maar niet botert in het team, en van daaruit simpelweg het probleem oplossen? Een aantrekkelijk idee maar uit ervaring weten we dat dit vaak niet zo werkt. Veel van dit soort problemen zijn complex. Er spelen veel factoren en die werken ook nog eens op elkaar in. Daardoor is het maar moeilijk te voorspellen wat het effect is van een verandering van een van de variabelen. Bij dit soort problemen is het een illusie dat je de oorzaak kunt ontdekken en wegnemen. Deze manier van werken kan zelfs het probleem verergeren omdat mensen door het grote aantal oorzaken ontmoedigd raken over de mogelijkheid de situatie te verbeteren.

PROGRESSIEGERICHT WERKEN

Maar hoe pak je dit soort problemen dan wel aan? Binnen de psychologie is een alternatief ontwikkeld, de progressiegerichte aanpak. Kern van deze – wetenschappelijk onderbouwde – methode is dat er geen eenduidige manier is om een probleem op te lossen. De uitdaging is vooral om mensen te bewegen om oplossingen te ontdekken en uit te proberen. Voor mensen die bekend zijn met Agile en scrum moet dit als muziek in de oren klinken. Het oplossen van een probleem is op deze manier gezien meer een kwestie van motivatie dan van slimme diagnoses.

Maar wat kun je doen om mensen te stimuleren om dingen uit te proberen? Onderzoek van o.a. Amabile laat zien dat het bereiken van progressie op betekenisvolle doelen een van de belangrijkste drijvers van motivatie is. Hoe vertaalt dit zich naar bijvoorbeeld dat probleem van het team?

Het door Coert Visser ontwikkelde kantelmodel laat mooi het verschil zien tussen de diagnostische aanpak en dat van de progressiegerichte methode. Gegeven de huidige situatie (problemen in het team), zou het diagnostische model proberen terug te redeneren naar het begin van het probleem om zo de gevreesde situatie te voorkomen.